Bədənin fabriki kimi fəaliyyət göstərən və bədəndəki bütün toksinləri təmizləyən yeganə orqan olan qaraciyərin sağlamlığı böyük əhəmiyyət kəsb edir. Orqanizmdə ehtiyatı olmayan qaraciyərin bir çox xəstəlikləri var. Qaraciyərdə hər hansı bir xəstəlik müxtəlif simptomlara səbəb ola bilər.
Qaraciyər orqanizmin bütün toksinləri bədəndən təmizləyən ən vacib orqanıdır. Qaraciyərin funksiyaları orqanizm üçün çox vacibdir. Bədəndəki digər ikili orqanlardan fərqli olaraq tək ən böyük orqandır. Buna görə də bədən üçün çox vacibdir. Bir çox qaraciyər xəstəlikləri var. Onların bəziləri müxtəlif orqanlardan, bəziləri isə özündən yaranır. Bu xəstəliklər bədəndə müxtəlif əlamətlərlə də görünə bilər. Bu əlamətlərdən hər hansı biri müşahidə edildikdə, başqa bir xəstəlik üçün skrininq aparılsa belə, qaraciyər funksiyaları da yoxlanılmalıdır. Bu, qaraciyər xəstəliklərinin yeganə əlaməti deyil.
Qaraciyər xəstəliyinin əlamətlərini aşağıdakı kimi sıralamaq olar
Dərinin və gözlərin saralması: Qaraciyərdə xəstəlik olarsa, bədən sarı rəngə sahib olar. Gözlərin və dərinin saralması nəzərə çarpır.
Dalağın böyüməsi: Xroniki qaraciyər xəstəliklərində görüntüləmə prosedurları zamanı ortaya çıxan digər bir simptom dalaq böyüməsidir. Fiziki müayinə zamanı dalaq böyüməsi aşkar edildikdə, onu dəstəkləmək üçün görüntüləmə tədqiqatları tələb olunur.
Yorğunluq və zəiflik: Qaraciyər xəstəliklərinin demək olar ki, əksəriyyətində xəstələrdə yorğunluq və halsızlıq müşahidə olunur.
Bədəndə maye yığılması: Xroniki qaraciyər xəstəliklərində qarın qişaları arasında maye yığılması baş verir. Bu, qarın və bədəndə ödəmə səbəb olur. Qaraciyər xəstəliyi səbəbindən zülal və albumin istehsalı mümkün olmadıqda, qanın maye hissəsi damardan sızır. Xəstələrdə maye qarın nahiyəsində, ağciyər qişalarında və ayaqlarda yığılaraq ödəm əmələ gətirir. Bəzən xəstələrdə qarın nahiyəsində 10-15 kilo maye yığılması müşahidə oluna bilər. Qanda olması lazım olan maye sızaraq qarın pərdəsinə yerləşdiyi üçün böyrəklərə gedən maye də azalır. Beləliklə, böyrək çatışmazlığı da yaranır. Böyrəkdə xəstəlik olmasa belə, böyrəklər də təsirlənir. Bu fövqəladə vəziyyətdir. Bəzi hallarda qaraciyər transplantasiyası və bəzən hətta eyni vaxtda böyrək transplantasiyası tələb oluna bilər.
Əllərin daxili hissəsində qızartı: Qaraciyər xəstəliklərinin əlaməti əllərin içərisində də görünə bilər. Xroniki qaraciyər xəstəliyindən ovuclar açıldıqda və xüsusilə də əllərin ovuclarında qızartı müşahidə edildikdə şübhələnmək olar.
Dəridə hörümçək torunun əmələ gəlməsi: Qaraciyər xəstəliyinin başqa bir əlaməti də qan damarlarının genişlənməsi ola bilər. Damarlar hörümçək torlarına bənzəyir. Kapilyarlar qollarda, kürəkdə, ayaqlarda, bədənin yuxarı hissəsində və üzdə sanki mərkəzdən şüalanır (hörümçək toru şəklində) görünə bilər.
Anemiya: Qaraciyərin xroniki xəstəliklərinin irəli mərhələlərində qanda trombositlər aşağı olur və hemoglobin azalır. Anemiya meydana gəlir. Bu zaman insanda ürək döyüntüsü, nəfəs darlığı, soyuqluq hiss olunur. Bu şikayətlər varsa, qaraciyər də araşdırılmalıdır.
Qaşınma: Qaraciyər xəstəliklərində qaşınma əhəmiyyətli bir əlamətdir. Müxtəlif mexanizmlər vasitəsilə baş verir. Qaraciyər çatışmazlığı inkişaf etdikdə, bədəndə öd damarlarında tıxanma meydana gəlir. Buna görə də nə bilirubin, nə də zəhərli maddələr xaric edilə bilməz. Bu səbəbdən öd qanla qarışır. Qaşınma qaraciyər çatışmazlığının simptomları kimi baş verə bilər. Qaşınma dərmanlarına da cavab vermir. Elə xəstələr ola bilər ki, sırf şiddətli qaşınma səbəbilə qaraciyər transplantasiyasına məcbur olurlar.
Bir qrup xəstəliklər lakin birincili biliyar xolangit adlanan başqa bir xroniki qaraciyər xəstəliyində qaşınma hətta qaraciyər xəstəliyinin ilkin mərhələlərində də baş verir. Bir şəxs davamlı qaşınma ilə müraciət edə bilər. Daha çox orta yaşlı qadınlarda rast gəlinir. Sadə bir qan testi ilkin biliyer xolangiti aşkar edə bilər. Bu xəstəlik sadə bir tablet şəklində dərman vasitəsi ilə idarə edilə bilər.
Bu səhifədə verilmiş məlumatlar və ya, tövsiyyələr yalnız maarifləndirici xarakter daşıyır və diaqnozun qoyuluşu, müalicə və ya digər klinik məqsədlərlə istifadə oluna bilməz. Xəstəliyinizlə əlaqədar daha dəqiq məlumat almaq üçün həkim mütəxəssisə müraciət etməyiniz tövsiyyə olunur.
