Mədə boşalmasının gecikməsi olaraq bilinən mədə tənbəlliyi mədədəki qidanın həzm olunması üçün tələb olunan vaxtdan daha uzun müddətdə baş verməsidir. Mədə narahatlığı orqanizmin “ikinci beyni” sayılan bağırsaq sağlamlığı ilə sıx bağlıdır. Həzm sisteminin əsas elementi olan bağırsaqlar mədədə meydana gələ biləcək ən kiçik problemdən təsirlənir və mənfi dəyişikliklərə səbəb olur.
Mədə tənbəlliyi nədir?
Bədəndəki orqanların hər biri fərqli və əhəmiyyətli funksiyalara malikdir. Orqanların işində pozuntular disfunksiyaya və ya digər orqanlara ciddi ziyan vura bilər. Mədə tənbəlliyi mədədəki əzələlərin normal hərəkətinə təsir edən bir vəziyyətdir. Mədə tənbəlliyi zamanı mədənin hərəkətliliyi ləngiyir və ya mədə işlək vəziyyətə düşür. Bu, mədənin boşalmasının qarşısını alır.
Mədə tənbəlliyinin səbəbləri
Mədə tənbəlliyinin əsas səbəbi çox vaxt bilinmir. Bəzi insanlarda hər hansı bir əməliyyatdan sonra və ya diabetin koplikasiyası kimi inkişaf edir. Qısaca mədə tənbəlliyinə səbəb olan amilləri belə sıralamaq olar;
- Şəkərli diabet,
- Əvvəlki əməliyyatlar
- Ağrıkəsicilərin hədsiz və həddindən artıq istifadəsi,
- Hipertoniya,
- Bəzi antidepresan həblər,
- Allergiya dərmanları mədə tənbəlliyinin səbəblərindən biridir.
Mədə tənbəlliyi diaqnozu qoyulmuş şəxslər üçün allergiya, antidepresan və ağrıkəsici həblərdən istifadə etməyə davam etmək vəziyyəti daha da pisləşdirə bilər.
Mədə tənbəlliyinin əlamətləri
Mədə təmbəlliyinin əlamətləri və simptomlarına aşağıdakılar daxildir:
- Mədə qida həzm edə bilmədiyi üçün qusma baş verə bilər.
- Mədə qıcqırması
- Ürək yanması
- Ürəkbulanma
- Mədə şişməsi
- Qarın ağrısı, şişkinlik
- Çox az qida qəbul etməsinə baxmayaraq toxluq hissi
- Qısa müddətdən sonra istehlak edilən qidaların qusması,
- Qan şəkərində dəyişikliklər,
- Anoreksiya,
- Ani kilo itkisi,
- Yemək istəyinin olmaması buna misal ola bilər.
Necə müalicə olunur?
Mədə tənbəlliyi üçün cərrahi müdaxilə yoxdur. Bununla belə, həkimin uyğun gördüyü dərmanların və pəhrizin tətbiqi müsbət psixoloji və fiziki təsirlərlə nəticələnəcək. Qan testləri, ultrasəs və endoskopiyadan sonra mədə tənbəlliyi diaqnozu qoyulan şəxslər həyat tərzi vərdişləri, pəhriz və qidalanma əsasında müalicə prosesindən keçirlər. Bundan əlavə, mədə funksiyasını dəstəkləyən dərmanların istifadəsi mədə daralmasını artıracaq və mədə boşalmasını təmin edəcəkdir.
Mədə tənbəlliyi haqqında tez-tez verilən suallar
Mədə təmbəlliyinə qarşı hər hansı bitki müalicəsi varmı?
Mədə tənbəlliyinin tam həlli sayıla biləcək bitki mənşəli müalicə yoxdur. Mədə tənbəlliyinin təsirlərini minimuma endirmək üçün bəzi bitki mənşəli qarışıqlardan dəstək alına bilər. Ancaq istifadə etməzdən əvvəl xəstəliyə nəzarət edən həkimə müraciət edilməlidir. Cökə istehlakı mədənin sakitləşməsinə və rahatlamasına kömək edəcək. Eyni xüsusiyyətlərə malik olan dəfnə yarpağı və mixək də gündə bir stəkandan çox olmayaraq dəmlənərək istifadə edilə bilər.
Mədə tənbəlliyini necə anlamaq olar?
Dəqiq diaqnoz üçün qastroenteroloqun fiziki müayinəsi tələb olunur. Amma tez-tez həzm pozğunluğu, ürək yanması, qusma və s. xüsusilə bütün bu əlamətlər yeyib-içdikdən sonra baş verərsə, mədə tənbəlliyindən şübhələnmək olar.
Mədə tənbəlliyi öz-özünə yox olur?
Tibbdə qastroparez kimi tanınan mədə tənbəlliyi diaqnozu öz-özünə keçmir. Gündəlik həzm olunmayan qidaların səbəb olduğu mədə tənbəlliyi ilə xəstəlik statusu daşıyan mədə tənbəlliyi bir-birindən fərqlənir. Simptomlar uzun müddət davam edərsə, həkimə müraciət etmək lazımdır.
Mədənin daha sürətli işləməsi üçün nə etmək lazımdır?
Qidalanma burada ən mühüm addımlardan biridir. Pəhrizdə dəyişikliklər etmək lazımdır. Lifli qidaların istehlakına diqqət yetirilməli, həddindən artıq karbohidrat istehlakına diqqət yetirilməlidir. Ət istehlakı ideal səviyyədə saxlanılmalıdır. Təzə və gündəlik tərəvəz və meyvələrdən istifadə etmək vacibdir. Xüsusilə kofein və çay istehlakı gündə bir və ya iki fincanı keçməməlidir.
Niyə mədə qida qəbul etmir?
Mədə həzm edə bilmədiyi yeməyi saxlamır və onu xaric etməyin ən yaxın yoluna üstünlük verir. Bu vəziyyətin səbəbi müxtəlif qastroenteroloji xəstəliklər ola bilər. Dəqiq diaqnoz üçün bir qastroenteroloqa müraciət etmək lazımdır.
