Daxili orqanların adi ultrasəs müayinəsi zamanı görüntü keyfiyyəti pisləşir. Qarın boşluğunun orqanlarının daxili divarları ümumiyyətlə görünmür. Endoskopik və ultrasəs müayinəsinin birləşməsi – endosonoqrafiya bu problemi həll etməyə imkan verir. Distal hissəsində ultrasəs sensoru əlavə olunan xüsusi bir endoskop istifadə olunur.
Endosonoqrafiya necə aparılır?
Prosedura adi mədə endoskopiyasına bənzəyir. Eyni şəkildə, endoskop udlaqdan qida borusuna və daha sonra həzm sistemi boyunca nazik bağırsağın başlanğıcına qədər daxil edilir. Müayinə zamanı həkim qida borusunun yaxınlığında yerləşən döş qəfəsinin orqanlarının endosonoqrafiyasını da edə bilər. Eyni zamanda, həzm sisteminin ilkin seqmentinin selikli qişasının vəziyyəti qiymətləndirilir.
Bundan sonra zond daha dərinə doğru hərəkət edir və müayinənin növbəti mərhələsində mədənin endoskopik endosonoqrafiyası aparılır. Mədənin divarları, selikli qişanın vəziyyəti araşdırılır, patoloji böyümə sahələri müəyyən edilir və ya yaraların olub-olmaması müəyyən edilir.
Endoskopik endosonoqrafiya ilə mədə divarında aşağıda göstərilən yuxarı qarın boşluğu orqanları da müayinə edilir.
- Mədəaltı vəzi və onun kanalları;
- qaraciyər, öd kisəsi və öd yolları;
- dalaq;
- limfa düyünləri və orqanı əhatə edən toxumalar;
- sol böyrək və sol böyrəküstü vəzi;
- bu orqanlara qan verən böyük arterial və venoz damarlar və bu sahədə yerləşən sinir düyünləri.
Sonra ultrasəs sensoru onikibarmaq bağırsağa endirilir, buradan mədəaltı vəzinin, mədəaltı vəzinin və öd yollarının, öd kisəsinin vəziyyəti də nəzərdən keçirilir, selikli qişanın vəziyyəti qiymətləndirilir və daşların olması müəyyən edilir.
Lazım gələrsə, həm yemək borusu, mədə və onikibarmaq bağırsağın divarlarından, həm də bitişik orqanlardan xüsusi ponksiyon iynələrindən istifadə edərək eyni vaxtda sitoloji və histoloji müayinə üçün material götürmək mümkündür.
Punksiya endosonoqrafiya onkoloji proseslərdə, eləcə də mübahisəli məsələlərdə əvəzsiz diaqnostik prosedurdur. Əldə edilən məlumatlar düzgün müalicə taktikasını seçməyə imkan verir.
Prosedur üçün hazırlıq
Qida borusunun endosonoqrafiyası ciddi hazırlıq tələb edir. Pasiyentin xroniki xəstəlikləri və dərmanlara allergik reaksiyası müalicə həkimi tərəfndən müəyyən edildikdən sonra xəstə ümumi qan və sidik analizləri verməli, həmçinin koagulogramma və biokimya üçün qan verməlidir.
Qida borusunun endoskopiyasından üç gün əvvəl mədənin təmizlənməsinə başlamaq, bütün ağır və yağlı qidaları rasiondan çıxarmaq lazımdır. Sonuncu yemək prosedurdan 8-10 saat əvvəl yeyilməlidir. Eyni zamanda, bağırsaqları şişirdən və mədəaltı vəzinin görünüşünə mane ola biləcək qazların əmələ gəlməsinin qarşısını almaq üçün süd məhsullarını istifadə etməmək, zülallı qidaların miqdarını azaltmaq və maya bişmiş məhsulları irasuondan çixarmaq tövsiyə olunur.
Endo-ultrasəs edilən gün nəticələrin düzgünlüyünə mane olan tüpürcək ifrazını artırmamaq üçün siqaret çəkmək qadağandır. Mədə möhtəviyyatının tərkibinin rəngini dəyişdirə bilən dərmanların istifadəsini də dayandırmaq lzımdır.
Prosedurdan sonra
Prosedurdan sonra xəstənin vəziyyətini izləmək üçün bir neçə saatlığına palataya köçürülür. Evdə sakit mühit təmin etmək tövsiyə olunur və 2 saatdan sonra yemək bə su qəbuluna başlaya bilərsiniz. Qida borusunun endo-ultrasəsindən əvvəl sedativ dərmanlar təyin edilmişdirsə, o zaman konsentrasiya tələb edən işdən və avtonəqliyyat vasitələrini müstəqil idarəetməkdən imtina etmək lazımdır.
Mümkün fəsadlar
Qaydalara uyğun olaraq həyata keçirilən prosedur adətən mənfi nəticələrə səbəb olmur. Endosonoqrafiya zamanı ağırlaşmalar nadirdir, lakin aşağıdakı formalarda mümkündür:
- damarlardan qanaxma ilə müşayiət olunan qida borusunun və mədənin selikli qişasının zədələnməsi;
- diaqnostika zamanı zədə nəticəsində daxili orqanın deşiyi;
- ürək aritmiyaları;
- dərman allergiyası;
- öd yollarının və ya ağciyərlərin yoluxucu xəstəlikləri.
Adətən müayinədən sonra xəstə yalnız narahatlıq və ümumi zəiflik hiss edir.
