Oturaq həyat tərzi, hazır və işlənmiş qidaları ehtiva edən qidalanma vərdişləri, ölkəmizdə və dünyada piylənmənin artması reflüks xəstəliyinin hallarını artırır. Reflüks həyat keyfiyyətinə mənfi təsir göstərir və bir insanın gündəlik həyatını məhdudlaşdıra bilər. Reflüks səbəb olan faktorların aradan qaldırılması ilə müalicə edilə bilər.
Reflüks çox yayılmış bir xəstəlikdir
Reflüks xəstəliyi adətən döş qəfəsində yanma, ağıza acı su gəlməsi, yeməklərin geri gəlməsi, gecələr insanı oyandıran öskürək kimi şikayətlərə səbəb olur və insanın həyat keyfiyyətinə böyük təsir edir. Gündəlik həyatı ciddi şəkildə məhdudlaşdıran bu vəziyyətlər nəticəsində xəstə dəfələrlə həkimə müraciət etməli və ya dərman istifadə etməli ola bilər. Reflüks xəstəliyinin diaqnozu xəstənin anamnezi və endoskopik müayinələr nəticəsində qoyulur. Diaqnozda yemək borusuna nə qədər turşunun daxil olduğunu ölçən PH metr də istifadə olunur. Bu diaqnozların nəticələrinə görə müalicələr planlaşdırılır.
Reflüksdə prioritet xəstəni təbii yollarla müalicə etməkdir
Reflüks xəstəliyində prioritet xəstəni təbii yolla, heç bir dərmansız və mümkünsə heç bir invaziv müdaxilə olmadan müalicə etməkdir. Bu məqsədlə xəstəyə həyat tərzində, qidalanma vərdişlərində dəyişiklik etmək, varsa artıq çəkidən xilas olmaq üçün təkliflər verilir. Bu dəyişikliklər kömək etmədikdə, dərman müalicəsi ön plana çıxır. Ümumiyyətlə burada istifadə olunan dərmanlar mədə turşusunu azaldan dərmanlardır, başqa sözlə, mədə qoruyucuları adlanır. Ancaq bu dərmanlar müəyyən müddət ərzində istifadə edilməlidir.
Uzun müddətdə istifadə edilən qastroprotektiv dərmanlar da bəzi yan təsirlər potensialına malikdir. Uzunmüddətli istifadəsi də narkotik asılılığına səbəb ola bilər. İnsanlar mədə dərmanlarından istifadəni dayandırmağa çalışdıqda mədə normaldan 3-5 dəfə çox turşu ifraz etməyə başlayır, buna “rebound turşu ifrazı” deyilir. Bu, xəstənin əslində heç bir mədə şikayəti olmasa belə mədə şikayətlərini hiss etməsinə səbəb olur. Xəstə 1-2 gün dərman qəbul etməzsə, mədəsinin pis olacağını düşünüb yenidən dərmandan istifadə edir və bu döngü əslində narkomaniyaya səbəb ola bilər.
Müalicə səbəbi tapmaqdan başlayır
Mədə problemlərinə səbəb olan şərtlər; buna qastrit, xora, Helicobacter pylori adlı mədə bakteriyası və ya mədə ilə yemək borusunu birləşdirən klapanda boşluq səbəb ola bilər. Bunun altında yatan səbəbi üzə çıxarmaq lazımdır. Xəstədə Helicobacter pylori bakteriyası varsa, antibiotik müalicəsi verilir, spirtli içki və qəhvə istehlakı azaldılır, artıq çəki varsa, bu çəkini itirməklə vəziyyət düzəldilə bilər.
Ancaq bəzi xəstələr davamlı olaraq dərman istifadə etməli ola bilər. Bu vəziyyətin ən çox görülən səbəbi yemək borusu və mədəni birləşdirən klapanın boşalmasıdır. Təəssüf ki, bu boşluqları dərman vasitəsi ilə düzəltmək mümkün deyil. Son illərdə müdaxilə üsulları ilə endoskopik və ya qeyri-cərrahi yolla düzəldilə bilir.
